Nước là môi trường hoạt động quyết định đến sự sống của cá. Do vậy, hàm lượng oxy hòa tan trong nước đóng vai trò vô cùng quan trọng. Mỗi loài cá khác nhau, ở những giai đoạn sinh trưởng, phát triển khác nhau sẽ có những yêu cầu về mức độ oxy khác nhau mà người nuôi trồng cần nắm rõ.
Với hàm lượng oxy tối thiểu nhất cho cá trong nước chừng 3mg/l. Tuy nhiên, mức hàm lượng được xem là tốt nhất cho phát triển của cá phải tương đương 5mg/l. Nếu quá cao dẫn đến tình trạng cá bị các loại bệnh như bọt khí trong máu, gây tắc mạch, xuất huyết ở các bộ phận hậu môn, vây….
Với khu vực ao nuôi cá vùng nước ngọt, hàm lượng oxy hòa tan lý tưởng là từ 3mg đến 8mg/l. Mỗi loài cá có môi trường oxy khác nhau. Những giống cá màu trắng như trắm, trôi, mè… có sức chịu đựng hàm lượng oxy thấp rất kém. Những loài có bộ phận hô hấp phụ như cá trê, cá quả, cá rô đồng… thì chúng lại có sức phát triển tốt, ngưỡng chịu oxy cực thấp, có khi xuống tới xấp xier 0.1mg/l.
Nguồn gốc của oxy hòa tan
Không khí khuếch tán oxy vào nước. Do đó, diện tích mặt ao rộng hay hẹp ảnh hưởng không nhỏ đến sự hấp thụ oxy. Mặt nước càng rộng thì môi trường càng thoáng sẽ khiến oxy trong không khí hấp thụ nhiều hơn. Ngược lại, mặt nước hẹp, bị bao phủ, che kín, nhất là bèo sẽ khiến nước thiếu oxy nghiêm trọng. Thời điểm nắng nóng, nhiệt độ tăng cao càng khiến hàm lượng oxy hòa tan trong nước giảm mạnh. Khi tiết trời mát mẻ thì hàm lượng này tăng cao.
Trong môi trường nước, các loài tảo quang hợp cũng góp phần tạo nên oxy. Do vậy, giwuax ngày và đêm có sự biến đổi đột biến. Ban ngày tảo quang hợp mạnh nên hàm lượng oxy cao, đặc biệt vào thời điểm tầm 2 giờ chiều. Nhưng đêm đến, nhất là gần sáng sớm, tầm 4 đến 5 giờ là lúc hàm lượng oxy thấp nhất. Do đó, phải đảm bảo các cá thể tạo trong ao đạt từ 2 triệu đến 5 triệu cá thể/lít. Chúng tạo oxy và dinh dưỡng cho ao, khiến các loài cá, tôm phát triển tốt. Nhiều trường hợp buổi sáng ngủ dậy phát hiện cá chết hàng loạt, nổi trắng ao, đô nồng độ oxy hòa tan ở ngưỡng thấp chính là do cá thiếu oxy đột ngột nên chết đồng loạt.
Khi cá biểu hiện thiếu oxy là lúc chúng ngoi lên, nổi đầu trong đêm, càng về sáng càng nhiều. Trường hợp thiếu ít thì khi có ánh sáng mặt trời, tảo quang hợp lại đảm bảo oxy cho cá thì chúng lại lặn ngụp và trở lại hoạt động nhanh nhẹn. Trường hợp thiếu nặng khi mặt trời lên cao nhưng cá vẫn chậm chạp, lờ đờ, lao đầu vào bờ… Cần khẩn trương dùng máy đo nồng độ oxy hòa tan, bút đo oxy hòa tan kiểm tra, nếu thấy nồng độ thấp dưới 3mg/l phải có biện pháp quạt nước hoặc bổ sung oxy kịp thời, nhanh chóng để tránh gây thiệt hại nặng.
Trong quá trình nuôi, để đảm bảo hàm lượng oxy thì cần chú ý môi trường nước, mật độ thả cá thích hợp nhằm đảm bảo đủ hàm lượng oxy cho cá phát triển, tránh hiện tượng cá ngoi đầu lên mặt nước.
